Lekcje nad rzeką, sprzątanie połączone z grą terenową, a także monitoring hydrologiczny i biologiczny to elementy nowego programu dla szkół, który ruszył w Międzynarodowym Dniu Działań na rzecz Rzek w ramach V edycji Operacji Czysta Rzeka. Autorska propozycja zajęć pozalekcyjnych poprzez aktywną obserwację otoczenia rzeki ma na celu nauczyć uczestników odpowiedzialności za siebie i przyrodę. Program w tym roku ma charakter pilotażowy. Jest realizowany w trzech szkołach w Polsce: w SP nr 3 w Rybienku Leśnym, w Sokołowie Podlaskim i w Nowym Dworze Mazowieckim.
SP nr 3 położona nad rzeką Bug, w Rybienku-Leśnym. To tutaj od początku Operacji Rzeka działa największy sztab, który sprząta brzegi Bugu i najbliższą okolicę. W 2022 roku cała szkoła wzięła udział w sprzątaniu z okazji Światowego Dnia Ziemi. Uczniowie zasadzili też drzewa.
„Operacja Czysta Rzeka” to największa akcja społecznego sprzątania rzek i terenów zielonych w Polsce, w ramach której ponad 15 tysięcy ochotników uprzątnęło ponad 500 ton śmieci z łona natury. Obecnie trwa V edycja, której nowością jest właśnie dedykowany uczniom klas IV-VII program edukacyjny, którego pierwsza odsłona w Rybienku Leśnym miała miejsce 19 kwietnia. Tego dnia uczniowie klasy VI pod opieką Marioli Rębowskiej wyruszyli nad Bug, na lekcję w plenerze.
- Nasze działania w plenerze mają wymiar edukacyjny. Samo sprzątanie już takie jest, ale zależało nam na tym, aby zaangażować młodych ludzi w kwestie związane z ochroną środowiska jeszcze bardziej, pogłębić ich wiedzę, zaciekawić i mamy nadzieję, przekonać, że warto dbać o przyrodę wokół. Cieszę się, że udało nam się znaleźć partnera, Fundację Inter Cars, dzięki któremu możemy zaprosić wybrane szkoły do wspólnego spędzenia roku na rzeką - mówi Daniel Parol, organizator sztabu głównego Operacji Czysta Rzeka.
Zajęcia na łonie natury z uczniami SP nr 3 poprowadziła 19 kwietnia przyrodnik, ekolog Honorata Stafiej-Szczęsna. Organizatorzy rozpoczęli od wprowadzenia młodzieży w założenia akcji "Opreacja Czysta Rzeka". Każdy uczeń odebrał pakiet upominków - worek z logo akcji, bidon, rękawiczki do sprzątania w terenie. Każdy otrzymał także specjalny "Paszport przyjaciela rzeki", w którym będzie dokumentował zadania wykonane na rzecz przyrody oraz wyniki swoich obserwacji. Po posileniu się zdrowym poczęstunkiem, młodzież ruszyła w teren, aby uczestniczyć w grze terenowej, której elementem było m.in. sprzątanie okolic rzeki. Po drodze uczniowie mieli do rozwiązania różne zadania i dowiedzieli się wielu ciekawostek na temat ochrony środowiska przyrodniczego. Przypomnieli sobie także podstawowe zasady segregacji odpadów. Prowadząca starała się zwrócić uwagę na problem zanieczyszczenia okolic rzeki i dzikich wysypisk śmieci, pomogła dzieciom zgłębić temat składu chemicznego wody, pochodzenia wody, roli zbiorników wodnych w życiu człowieka.
Program "Rok nad rzeką" obejmuje pięć spotkań edukacyjnych nad rzeką w ciągu roku, podczas których uczestnicy mają zaprzyjaźniać się z najbliższą rzeką i jej otoczeniem, poznać jej historię i zwrócić uwagę na wpływ, jaki człowiek wywiera na jej środowisko. Podczas autorskich zajęć uczniowie poszerzają wiedzę na temat form ochrony przyrody, poznają rodzaje odpadów oraz szkodliwość niektórych z nich, ale również zasady segregacji i wtórnego wykorzystania. Na zakończenie programu uczestnicy wymienią się doświadczeniami pomiędzy szkołami oraz odwiedzą Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis we Wrocławiu.
- Mamy dwa cele: włączyć dzieci do działań na rzecz ochrony środowiska i budować społeczeństwo obywatelskie. W ramach projektu eksperci ds. edukacji ekologicznej przekażą dzieciom nie tylko wiedzę teoretyczną na temat działania ekosystemu i bioróżnorodności, ale także poprzez liczne doświadczenia pokażą im m.in. jak monitorować stan wody w rzekach. Uczniowie będą mieli okazję połączyć wiedzę teoretyczną z podręczników z jej zastosowaniem w realnym życiu. Chcemy, by dzieci biorące udział w projekcie stały się jego ambasadorami i zachęcały swoich rówieśników do wspólnego działania na rzecz środowiska. Marzymy o tym, by budować społeczność młodych ludzi, którzy będą kształtować świadomość swoich lokalnych społeczności w zakresie edukacji ekologicznej. To właśnie oni są przyszłością i to oni mogą stać się źródłem zmiany, która jest nam tak bardzo potrzebna - wyjaśnia Elżbieta Kawka, koordynatorka obszaru Troska o środowisko naturalne w Fundacji Inter Cars.
