Około 860 tys. zł - na taką sumę burmistrz Wyszkowa dokonał w 2020 roku umorzeń podatkowych. Ponad jedną trzecią tej kwoty stanowiło umorzenie dla jednego przedsiębiorcy - Dariusza Kuleszy - prowadzącego m.in. firmę transportową Dar-Pol. Burmistrz uzasadniał swoją decyzję "ważnym interesem podatnika".
Czytaj także: Podatki. Komu i ile umorzył burmistrz?
Kwota umorzenia sięgająca blisko 265 tys. zł i motywacja burmistrza do podjęcia tej decyzji od początku wzbudzała duże zainteresowanie i rodziła szereg pytań. Burmistrz od początku konsekwetnnie odmawiał udzielenia odpowiedzi na pytania o uzasadnienie swojej decyzji względem Dariusza Kuleszy. Zasłaniał się tajemnicą skarbową. Nie pomagały liczne pytania, wnioski i interpelacje. Nie pomogło skierowanie sprawy przez opozycję do Samorządowego Kolegium Odwoławczego ani do sądu administracyjego. Naszej redakcji udało się dotrzeć do rzeczywistych powodów umorzenia kwoty ponad 264 tys. zł, a opowiedział nam o nich sam Dariusz Kulesza.
- Chodziło o "przyciągnięcie" do gminy nowego podatnika - powiedział nam w wywiadzie we wrześniu 2021 roku. Siedziba jego firmy przez lata mieściła się na terenie gminy Rząśnik. Tam płacił podatki. - W związku z rozwojem firmy analizowaliśmy różne kierunki, w tym zmianę lokalizacji naszej siedziby. Braliśmy pod uwagę jeszcze dwie inne gminy. Zwróciliśmy się do burmistrza Wyszkowa, że chcemy tu przenieść swoją działalność i tu płacić podatki. Podatek od budynków i nieruchomości trzeba płacić w tej gminie, gdzie jest siedziba, ale podatek od środków transportu płaci się gdzie chce. Nasi znajomi przedsiębiorcy w innych gminach płacą 50 proc. tych stawek podatku, które obowiązują w Wyszkowie, ale my jesteśmy stąd i chcemy płacić podatki tutaj. Od tego też zależała nasza decyzja, czy będziemy swoją siedzibę budować w Wyszkowie i tu płacić również podatek od nieruchomości, czy wybieramy inną gminę. Powód umorzenia to po prostu miała być zachęta dla przedsiębiorcy.
Czytaj także: "To była zachęta"
Burmistrz, powołując się na przepisy, mimo wszystko odmawiał informacji w tej sprawie.
Radni "skontrolowali" zamiast RIO
Zdaniem radnych Klubu "Masz Wybór", "zachęta" dla przedsiębiorcy nie mogła jednak stanowić podstawy decyzji o umorzeniu podatku z uwagi - jak uzasadniał to burmistrz - na "ważny interes podatnika". Dlatego radni opozycji o skontrolowanie prawidłowości decyzji Grzegorza Nowosielskiego wystąpili kilka tygodni temu do Regionalnej Izby Obrachunkowej. RIO ich wniosek uznała za skargę i odesłała do rozpatrzenia Radzie Miejskiej w Wyszkowie, która zajęła się tematem na sesji 20 lipca. Radny klubu "Masz Wybór" Adam Szczerba już na początku dyskusji zastrzegł, iż jego zdaniem, RIO wykonała niepoprawny ruch, kierując wniosek o kontrolę do rozpatrzenia w trybie skargi przez Radę Miejską.
- Nasz wniosek nie dotyczył skargi na burmistrza, a dotyczył przeprowadzenia kontroli dotyczącej podejrzenia nieprzestrzegania ustawy o finansach publicznych - wyjaśnił.
Komisja skarg i wniosków złożona z radnych miejskich skargę jednak musiała rozpatrzyć, a koalicyjna większość, nie mając wglądu w dokumenty objęte tajemnicą skarbową, skargę uznała za bezzasadną. Nie przekonały jej argumenty opozycji, że podatnik, któremu umorzono prawie ćwierć milina złotych, był na ten czas w znakomitej kondycji finansowej, niezagrażającej jego firmie, a tylko to mogło być podstawą umorzenia z uwagi na ważny interes podatnika. - Po uzyskaniu wyjaśnień burmistrza, komisja skarg i wniosków ustaliła, że zgodnie z przepisami ustawy Ordynacja podatkowa, organem podatkowym uprawnionym do umorzenia zaległości podatkowych jest burmistrz. W 2020 roku burmistrz wykonał tę działalność jako organ podatkowy, do którego wyłącznej kompetencji należała ocena istnienia przesłanek ważnego interesu społecznego lub interesu podatnika poprzedzona analizą. Objęte jest to tajemnicą skarbową, do której przestrzegania zobowiązany jest burmistrz. Tajemnica skarbowa obejmuje indywidualne dane np. dane o wysokości uzyskanych przychodów, poniesionych kosztach. Dane chronione tajemnicą skarbową mogą być udostępnione tylko podmiotom wskazanym ustawą Ordynacja podatkowa. Wśród tych podmiotów nie wymienia się rady gminy ani żadnej jej komisji. W ustawie o samorządzie gminnym ograniczono uprawnienia radnego polegające na dostępie do informacji ze względu na przepisy o tajemnicy prawnej. Jedną z takich tajemnic jest tajemnica skarbowa. Z ustaleń komisji wynika, ze działania burmistrza opierały się o ordynację podatkową i ustawę o finansach publicznych. Skargę uznano za bezzasadną - poinformował przewodniczący komisji skarg i wnisków radny Czesław Lach.
Za uznaniem skargi za bezzasadną zagłosowało dwanaścioro radnych: Jan Abramczyk, Radosław Biernacki, Dariusz Glinka, Bogdan Kuchta, Danuta Kukwa, Czesław Lach, Elżbieta Piórkowska, Wojciech Rojek, Mateusz Śniadała, Paweł Turek, Grzegorz Wyszyński, Eugeniusz Zaremba. Pięcioro radnych wstrzymało się od głosu (Mariola Brzezińska, Andrzej Lewandowski, Piotr Pokraśniewicz, Mirosław Powierza, Marek Tauter). Radni Bogdan Osik, Adam Szczerba, Waldemar Paradowski nie oddali głosu. Radni komitetu Masz Wybór nie wzięli udziału w głosowaniu jako strona skarżąca z uwagi na różne interpretacje prawne, które wskazują m.in. na istnienie interesu prawnego, który wyłącza ich z udziału w głosowaniu.
Na jakiej bazie komisja postanowiła?
Skoro jednak RIO potraktowała wniosek radnych jako skargę, Adam Szczerba odniósł się merytorycznie do tematu, zwracając uwagę, że radni nie mają tak naprawdę podstaw do uznania skargi za zasadną lub bezzasadną, gdyż z uwagi na tajemnicę skarbową nie mają dostepu do pełnej dokumentacji sprawy.
- W uzasadnieniu uchwały, że skarga na burmistrza jest niezasadna, jest napisane, że komisja przeprowadziła postępowanie, ze ustaliła, iż organem uprawnionym do umarzania podatku jest burmistrz - co jest oczywiste i wiadome. Następnie komisja ustaliła, że burmistrz działał zgodnie z ustawą - to są też informacje ogólne. Komisja dalej ustaliła, że informacja o umorzeniu została opublikowana - to również jest oczywiste i wiadome. Komisja ustaliła też, że informacje te są objęte tajemnicą skarbową. Kluczowa jest informacja, że komisja skarg i wniosków ustaliła, że burmistrz opierał się jako organ podatkowy o ordynację podatkowa i ustawę o finansach publicznych i na tej bazie komisja uznała skargę za bezzasadną. A ja pytam, na jakiej bazie? Bo dokumentów nie widzieliście, bo jest tajemnica skarbowa. Na jakiej bazie postanowiliście, że postępowanie i decyzja burmistrza zostały przeprowadzone poprawnie? - pytał Adam Szczerba.
Mamy umorzenie i mamy 7,5 mln zysku
Powołując się na orzeczenia sądów, radny Szczerba wskazał, co należy rozumieć za "ważny interes podatnika", mogący stanowić podstawę umorzenia podatku.
- Z doktryny wynika, że ważny interes podatnika to taki, gdy wskutek nieumorzenia podatku doszłoby do zagrożenia egzystencji podatnika (np. utrata pracy). NSA wyrokiem z 1999 r powiedział, że ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodów nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie zarobkować. Mamy więc w tej sprawie informację, że umorzenie podatku nastąpiło z uwagi na ważny interes podatnika - podatnika, który zgodnie z informacjami z Monitora gospodarczego za 2019 rok (poprzedzający umorzenie) wykazał zysk neto 7 mln 595 tys. zł, następnie w 2020 roku, w roku, którego dotyczyło umorzenie, sam zainteresowany podawał, że "w ocenie kierownika firmy Dar Pol nie nastąpiło dalsze pogorszenie kondycji firmy i nie stanowi zagrożenia dla dalszego prowadzenia działalności". To są informacje jawne i nie objęte tajemnicą skarbową. Mamy umorzenie, ważny interes podatnika, którym może być zagrożenie egzystencji podatnika lub jego rodziny, i mamy zysk podatnika, który sam wskazuje, że nie ma zagrożenia dla funkcjonowania jego działalności - argumentował.
Przypomniał, że zainteresowany podatnik udzielił Tubie Wyszkowa wywiadu, w którym przyznał, że motywacją do umorzenia mu podatku było zachęcenie go do zainwestowania na terenie gminy Wyszków.
- Weźcie te fakty pod uwagę, jak zagłosujecie za tym, że skarga jest bezzasadna - zwrócił się Adam Szczerba do radnych koalicji. - Nie mając wiedzy, wglądu do dokumentów, macie stwierdzić, że umorzenie jest zasadne. Fakty jasno wskazują, że nie nastąpiło to zgodnie z przepisami. Czy to Rada Miejska, która nie ma dostępu do dokumentów, ma rozpatrywać, czy to jest zasadne? Czy ta skarga powinna może zostać odesłana do innego organu, który ma wgląd do dokumentów i może jasno stwierdzić, czy postępowanie zostało przeprowadzone poprawnie?
- Nierozpatrzenie skargi oznaczałoby, że pozostajecie państwo w bezczynności - zwróciła uwagę radca prawny urzędu.
Burmistrz widzi sukces, opozycja porażkę
Burmistrz Grzegorz Nowosielski swoją decyzję podatkową uważa za sukces i zarzucił opozycji, że gdyby prezentował podobną jej postawę, w 2004 i 2005 roku gmina nie powinna zastosować jeszcze wyższego umorzenia podatku w stosunku do korporacji międzynarodowej, jaką była drukarnia Winkowski.
- Gdyby większość rady prezentowała takie stanowisko jak radni opozycji, to zakładu Quad by dziś nie było, a zatrudnia on ponad 1000 osób w okresie swojego funkcjonowania. Jak wyobraża sobie Pan aktywizację rynku? - pytał radnego Szczerbę burmistrz. Podkreślał, że przedsiębiorstwa transportowe to jedne z najbardziej mobilnych firm, bo samochody można trzymać w jednym miejscu a podatki płacić gdzie indziej. - Mamy już trzeci rok, mówimy o 260 tys. umorzonego podatku, a zaręczam, że firma od tamtej pory zainwestowała na naszym terenie i podatek cały czas rośnie. Gdyby nie to działanie nasze, nie mielibyśmy tej firmy na terenie Wyszkowa i Pan radny nie miałby czym się zajmować. Nie ma tu żadnej tajemnicy. Jaką firmę mielibyśmy ściągać do Wyszkowa? Taką, która kuleje, zaraz upadnie i umarzać jej podatek? Oczywiste jest, że pewne bonusy są dla tych firm, które chce się pozyskać, a o tych, którzy są, dba się. Ale promocje są dla nowych, których chcemy pozyskać, a nie tych, którzy już są w naszej bazie. Nie rozumiem takiego zamieszania. Powinniście powiedzieć: "gratulujemy, szkoda, że tylko jedna". Tak naprawdę, gdyby chciał Pan konkurować, powinien Pan sprowadzić dwie firmy a nie kwestionować coś, co zakończyło się sukcesem. Mamy dobrą, stabilna firmę, która się rozwija i płaci podatki w Wyszkowie. Gdyby nie nasze działanie, pewnie by tego nie było. Wydaje mi się, że z sukcesu staramy się tak naprawdę zrobić porażkę - stwierdził Grzegorz Nowosielski.
Zachęt było wiele...
- Teraz mówimy o tym, czy umorzenie było zgodne z przepisami prawa. Przepisy mówią jasno, że musi być ważny interes podatnika - trudna, nieprzewidziana sytuacja. Podmiot nie miał takiej sytuacji. Nie rozpatrujecie, czy to była zachęta dla podmiotu, czy nie. Wy macie rozpatrzyć, czy umorzenie z uwagi na ważny interes podatnika było zastosowane w tym przypadku zgodnie z przepisami. W ordynacji podatkowej są wskazane zachęty, mowa jest o ulgach, odroczeniach, na przyciąganie podmiotów. Ten podmiot ma zbudowaną drogę do siebie, do dwóch firm rodzinnych, ten podmiot ma zmiany planów zagospodarowania przestrzennego, ma umorzenie podatkowe. Nie rozpatrujcie tego w kontekście zachęt, bo zachęt dla tego przedsiębiorcy było wiele. Czy możecie powiedzieć bez żadnych wątpliwości, że to umorzenie było zasadne? - radny Szczerba zwracał się do radnych z koalicji burmistrza.
Czytaj także: "My z tych przedsiębiorców żyjemy"
Radni nie zabierali głosu, za to Grzegorz Nowosielski kontynuował polemikę:
- Droga pobudowana dla przedsiębiorcy była w planie zagospodarowania przeznaczona jako droga gminna. Dalej kolejni właściciele terenów nie chcieli by była budowana, dlatego zmieniliśmy plan i Pan był przeciw tej zmianie, czyli chciał Pan, żeby gmina dalej tę drogę budowała. Jest pan bardzo konsekwentny - zawsze przeciw temu, co ja proponuję - zwracał się do Adama Szczerby. - Wiele samorządów wydaje duże pieniądze na promocję gospodarczą, a dzisiaj mamy taki spektakl, który spowoduje, że inwestorzy będą szerokim łukiem gminę Wyszków omijać, no bo po co być bohaterem takich właśnie debat? Pan się domyśla, a ja wiem. W ilu procesach inwestycyjnych Pan uczestniczył? Za mojej kadencji powstał Quad, Cynkownia, szereg magazynów, innych zakładów przemysłu. Infrastruktura jest ważna, plany zagospodarowania są ważne, zachęty są ważne. Jedno stwierdzenie a można inaczej interpretować. Jak ktoś mówi "nie nastąpiło dalsze pogorszenie kondycji firmy", to znaczy, że pogorszenie było. Są różne sytuacje i na dzień dzisiejszy możemy tak oceniać, a na dzień składania wniosku możemy oceniać inaczej. Pan mówi o zmianie planu zagospodarowania, a takich zmian dokonujemy wiele na wniosek przedsiębiorców. Jedynym planem, za którym zagłosowaliście, był plan dla huty szkła, o który pan radny (Bogdan Osik) prosił, a już dla firmy Pomelac byliście przeciw, bo nikt znajomy już tam nie pracuje - mówił burmistrz.
- Czy zmiana planu dla huty, Quada czy innych przedsiębiorców jest forma zachęty? Jest. Czy jest zgodna z prawem? Jest. Czy każda firma, czy każdy ten podmiot miał takie umorzenie podatkowe? Nie. Nie wszystkie podmioty mają budowane drogi do swojej lokalizacji. Czy to umorzenie na bazie tych przesłanek jest zgodne z prawem? Będziecie głosować. To jest kluczowe. Jako zachęty dla przedsiębiorców jest odroczenie, rozłożenie na raty, są strefy ekonomiczne, jest katalog ulg. My tu mówimy o zasadności tej jednej decyzji administracyjnej, nie w odniesieniu do szerszych realiów. A realia są takie, że jeśli nie nastąpiło dalsze pogorszenie kondycji firmy, to znaczy, że gorzej niż 8 mln zł zysku nie będzie. Sam Pan mówi, że ta firma od 3 lat inwestuje i się rozwija a więc zagrożenia dla jej funkcjonowania nie ma - odpowiadał Adam Szczerba.
- Umorzenie jest na wniosek. Ci, którzy złożyli wnioski, to były te wnioski rozpatrywane - wyjaśniał burmistrz.
Gdzie jest dziś Panattoni?
Jako przykład działania antyinwestorskiego Grzegorz Nowosielski wskazał sąsiednią gminę Brańszczyk, ale jak szybko udało nam się zweryfikować, podał radnym nieprawdziwe informacje.
- Firma Panattoni - magazyny - mówił. - Na terenie gminy Brańszczyk porezerwowali mnóstwo gruntów, byli chwilę przed podpisaniem aktów notarialnych i też była dyskusja z tą gminą o umorzenie. Gmina powiedziała „nie”, bo bogaci, bo ich stać, to dlaczego? Gdzie jest Panattoni dzisiaj? Wyprowadził się gdzie indziej, bo oni rozważali, gdzie pójdą i gdzie dostaną najlepsze propozycje.
Tak się natomiast składa, że firma Panattoni nie wycofała się z inwestowania w gminie Brańszczyk a z pewnością nie z powodów podatkowych, bo nigdy nawet nie ubiegała się o umorzenie podatku.
- Firmie Panattoni nie mogliśmy umorzyć podatku, bo nie są oni płatnikiem, nie są oni właścicielem ziemi, więc nie występowali nawet z takim wnioskiem. Nie uruchomili jak do tej pory projektu na terenie gminy Brańszczyk, bo nie mają jeszcze umów na minimum 30% dzierżawy powierzchni magazynowych. Ale mają oni wszelkie dokumenty, zgody na budowę i gdy tylko zakontraktują 30% zajętości magazynów, to rozpoczynają budowę. Pięć miesięcy i magazyny będą stały. Panattoni nie wycofało się z naszej gminy tylko wstrzymało się. Jak by się wycofali, to im grożą sankcje wobec kontrahentów. Frma ma podpisane zobowiązania dotyczące chociażby gruntów, za niezrealizowanie których musiałaby zapłacić kary umowne - mówi Tubie Wyszkowa wójt gminy Brańszczyk Wiesław Przybylski.
Jest zdziwiony, skąd burmistrz Wyszkowa ma takie informacje.
- Być może myli firmy i chodziło mu o firmę Miletis? Ta firma rzeczywiście ubiegała się o zwolnienie z podatku, ale radni nie wyrazili na to zgody. Ja konsultuję takie wnioski z radnymi, żeby nie być o nic posądzonym, tym bardziej, że chodziło o dużą kwotę - 260 tys. zł. Radni rzeczywiście nie wyrazili zgody na umorzenie podatku, ale nie wpłynęło to na decyzję firmy, bo ona się rozbudowuje, buduje magazyn - dodaje wójt gminy Brańszczyk.
Czytaj także: Zielone światło dla "Panattoni"
Nawet gdy wyniki wyglądają obiecująco...
W obronie burmistrza na sesji stanął radny Dariusz Glinka.
- Dowiedzieliśmy się o części intencji, jakie przyświecały temu umorzeniu, to m.in. chęć przyciągnięcia podatnika. O problemach, które firma ma, nigdy nie dyskutuje na zewnątrz. Nawet gdy wyniki wyglądają bardzo obiecująco, nigdy nie wiemy, co w dzisiejszej niestabilnej sytuacji czas nam przyniesie. To jest trudne dla każdego, który stara się utrzymać firmę i miejsca pracy. Każda negatywna informacja o firmie może być wykorzystana przez konkurencję. Brudy pierze się w domu, a problemy rozwiązuje się w firmie. Mogę domniemywać, że we wniosku (wniosku przedsiębiorcy o umorzenie podatku - przyp. red.) mogą być opisane jakieś problemy związane np. z utratą samochodu, ładunku, efektem czego jest wniosek do burmistrza o umorzenie podatku, które ułatwi rozwiązanie tego problemu - dywagował, co mogło być podstawą do ubiegania się o umorzenie podatku przez Dariusza Kuleszę.
Sytuacja firmy Dar-Pol nie jest jednak, a przynajmniej - jak wskazują publicznie dostępne dane - w 2020 roku nie była ani trudna, ani niestabilna. Firma Dar-Pol od lat notowała świetne wyniki finansowe. Jej zysk za rok 2016 wyniósł 4 mln 487 tys. 054 zł; zysk za rok 2017 - 6 mln 048 tys. 843 zł; a zysk za 2019 rok - 7 mln 595 tys. 984 zł. Firma była liderem na rynku w swojej branży. Spośród 95 219 polskich przedsiębiorstw, których wyniki finansowe w czerwcu 2021 r. zbadał Instytutu Europejskiego Biznesu, tytuł Brylant Polskiej Gospodarki 2020 uzyskało zaledwie 8925 firm z województwa mazowieckiego. Firma "Dar-Pol" zajęła w tym rankingu 1323. miejsce na 8925 na Mazowszu. Spośród 56 456 polskich przedsiębiorstw, których wyniki finansowe w lutym 2020 r. zbadał Instytutu Europejskiego Biznesu, tytuł Brylant Polskiej Gospodarki 2019 uzyskało 692 firm transportu i spedycji. Firma "Dar-Pol" zajęła w rankingu 145. miejsce. Jej wartość rynkowa w październiku 2020 r. oszacowana została na 175,4 mln zł. Pomoc burmistrza gminy Wyszków w postaci umorzenia podatku czy wybudowania drogi nie była jedynym wsparciem dla firmy Dar-Pol w trudnym czasie pandemii. Jak ustaliła nasza redakcja, biznes Dariusza Kuleszy uzyskał łącznie 2 mln 485 tys. zł pomocy publicznej oraz 703 tys. 198 zł pomocy de minimis dla przedsiębiorstw.
