Swoje działania zaczęli od badania dostępnej literatury, analizowania dokumentów, a w szczególności dostępnych map terenu. Wykorzystali również nowoczesne technologie i aplikacje działające na bazie GPS, które po wczytaniu i skalibrowaniu dawnych map pozwoliły odnaleźć się w dawnym terenie oraz umożliwiły z dość dużą dokładnością określić miejsca, drogi i obiekty, które były celem badań.
Początkowe prace poszukiwawcze z wykorzystaniem detektorów metali oraz odnalezione artefakty wskazywały, że działania przygotowawcze były bardzo pomocne i dość szybko udało się ustalić prawdopodobną lokalizację wiatraka. W wytypowanym miejscu odnaleziono dość dużą liczbę monet Królestwa Polskiego, austriackich, pruskich i rosyjskich z XVIII, XIX i początku XX wieku, różnego rodzaju plomb a także niezidentyfikowanych elementów metalowych, dość masywnych. Zlokalizowanie takich przedmiotów w wytypowanym miejscu nie jest oczywiście 100-proc. potwierdzeniem zlokalizowania posadowienia wiatraka, ale niewątpliwie wskazuję to miejsce bardzo prawdopodobnym.
- Skupieni na poszukiwaniach śladów wiatraka zaczęliśmy odkrywać, w miarę poszerzania kręgu działań przedmioty znacznie starsze oraz związane z innymi wydarzeniami. Tak oto początkowe, ciekawe, historyczne badania przerodziły się ekscytująca przygodę z odkrywaniem lokalnej historii - mówią członkowie Stowarzyszenia.
Jednym z pierwszych przedmiotów było odkrycie monety z czasów Potopu Szwedzkiego, Szeląg Karol X Gustaw z 1655 roku. Kolejne odkrycia związane były z innymi epokami w dziejach Polski. Odnalezione zostały kule muszkietowe oraz guzik pułkowy rosyjski, pochodzące z wojen napoleońskich. Analizując kolejne znaleziska, można stwierdzić, że tereny Rząśnika dość mocno ucierpiały w trakcie I wojny światowej. Świadczy o tym ogromna liczba kul szrapnelowych, zapalników oraz elementów szklanek szrapnelowych odnalezionych w trakcie badań. Jeżeli dodamy do tego dużą liczbę łusek, wystrzelonych pocisków z karabinów systemu Mauser i Mosin to stwierdzić można, że walki w lipcu 1915 na tym terenie były bardzo intensywne.
- Bardzo ciekawym znaleziskiem okazał się polski orzełek do czapki wojskowej WZ 28. Z tego samego okresu pochodzi guzik wojskowy, a jeżeli dołożymy do tego wieczko od wojskowego mydła do golenia, to można pokusić się o teorię, że należały te przedmioty do jakiegoś polskiego żołnierza walczącego w tym miejscu we wrześniu 1939 roku. W pobliżu terenu poszukiwań, na skrzyżowaniu drogi do Lubiela stoi kapliczka poświęcona nieznanemu żołnierzowi polskiemu. Może odnaleźliśmy wspólny mianownik dla naszych znalezisk? - mówia przedstawiciele Stowarzyszenia.
Jednak prawdziwego odkrycia dokonali w jednym z kolejnych dni poszukiwań. Udało się odnaleźć niezwykle ciekawe znalezisko. Metalowy, dość ciężki przedmiot z widocznymi, rzeźbionymi elementami roślinnymi i zwierzęcymi wydał się bardzo interesujący. Mając na uwadze obowiązek zgłoszenia znaleziska archeologicznego do MWKZ, niezwłocznie to uczyniono. Na miejscu poszukiwań pojawili się przedstawiciele tej instytucji.
Przeprowadzone zostały oględziny miejsca odnalezienia, a przedmiot zabrany został do dalszych analiz. Jak się okazało, archeolodzy zidentyfikowali przedmiot jako nabijka, ozdoba na pas. Wykonana została z brązu, a niektóre elementy były złocone. Wspomniane zdobienia charakterystyczne są dla Wikingów lub Rusinów. Archeolodzy określili czas, w którym powstał przedmiot jako wczesne średniowiecze (IX-X wiek).
- Przeprowadzone dotychczas badania wskazują, że historia Rząśnika nadal czeka na chętnych do zgłębiania jej tajemnic. Mamy nadzieję, że zdobyte dotychczas przedmioty będą impulsem do dalszych poszukiwań i odkryć. Takie odkrywanie i dotykanie historii to bardzo ekscytujące chwile. Nie co dzień dane jest trzymać w rękach rzeczy, które mają 1000 lat. Nasze badania trwają nadal. Prowadzimy identyfikację, opisy i tworzymy dokumentację techniczną znalezisk. Wszystkie historyczne przedmioty mamy zamiar zdeponować w gminie Rząśnik - jest to jednak uzależnione od MWKZ, który po sporządzeniu przez nas raportu końcowego podejmie w tym temacie decyzję - mówia członkowie Stowarzyszenia. - Chcemy podziękować wszystkim osobom dotychczas zaangażowanym w poszukiwania, a mianowicie: przedstawicielom gminy Rząśnik, członkom Stowarzyszeń Historycznych „Pasja” oraz „Polska Grupa Odkrywców Historii” za ich bezinteresowną pomoc w poszukiwaniach, pani archeolog Joannie Celejewskiej z ostrołęckiego oddziału MWKZ za wsparcie merytoryczne i cenne wskazówki. Dziękujemy również Dawidowi Olesiukowi za wielkie wsparcie techniczne naszego projektu i pomoc w identyfikacji przedmiotów, a także Łukaszowi Szymańskiemu za świetny film dokumentujący nasze działania. Zrobiliśmy dobrą robotę, bo połączyła nas wspólna pasja do historii. Liczymy na dalszą owocną współpracę przy odkrywaniu historii naszej Małej Ojczyzny i zapraszamy do obejrzenia galerii foto oraz filmu gdzie prezentujemy część odnalezionych przedmiotów.
Stowarzyszenie Wspólna Przyszłość
Źródło: Stowarzyszenie Wspólna Przyszłość
